AMM Nedir? Kriptoda Otomatik Piyasa Yapıcı Nedir?

AMM, merkeziyetsiz borsalarda ticaret süreçlerini aracısız hale getirmek için geliştirilmiş bir otonom sistemdir. “Automated Market Maker” ifadesinin kısaltması olan AMM, otomatik piyasa yapıcı anlamına gelir.

AMM Nedir?

AMM, Türkçe’de “Otomatik Piyasa Yapıcı” olarak bilinen, esasen merkeziyetsiz borsalar tarafından kullanılan bir protokoldür. “Automated Market Maker” teriminin kısaltması olan AMM, kullanıcıların iki varlık arasında otomatik fiyat teklifi sunabilen bir yapı olarak tanımlanabilir.

Kripto para dünyasında AMM, bir tür kripto borsasıdır. Kullanıcılara kripto paralarını alım satım yapma imkânı sunar, ancak işlemler doğrudan kullanıcılar arasında gerçekleştirilir, aracı olmaksızın. Bu borsalarda, kripto para fiyatları otomatik olarak algoritmalar aracılığıyla belirlenir. AMM borsaları, tradisyonel borsalardan farklı olarak fiyat manipülasyonunu azaltır ve hızlı işlem gerçekleştirme imkânı sunar.

AMM Nasıl Çalışır?

AMM, alım satım çiftleri açısından bir emir defteri borsası gibi çalışır; örneğin ETH/DAI, bu yapının bir örneğidir. Ancak işlem yapabilmek için başka bir alım satım yapan kişiye ihtiyaç duyulmaz. Bunun yerine, AMM, piyasayı oluşturan bir akıllı sözleşmeyle etkileşim kurarak işlem yapar.

Otomatik piyasa yapıcıda emir defteri mevcut olmadığı için çeşitli emir türleri de yoktur. Bunun yerine, almak veya satmak istenen varlığın fiyatı belirli bir formülle hesaplanır. Fakat bazı AMM tasarımlarının bu sınırlamaları ileride aşabileceği belirtilmelidir.

AMM’nin kullanıldığı merkeziyetsiz borsalar, dezentralize bir piyasa olarak bilinir. Bu tür borsalarda ticaret, merkezi bir otorite tarafından yönetilmez; bunun yerine kullanıcılar arasında doğrudan işlemler yapılmasına olanak tanır. Merkeziyetsiz borsalar, blockchain teknolojisiyle çalıştığı için kullanıcıların kripto paralarını cüzdanlarında güvenli bir şekilde saklamasına imkân verir. Bu durum, fonların güvenliğini artırır ve işlemlerin hızını ile anonimliğini yükseltir.

Merkeziyetsiz borsaların önemli avantajlarından biri, merkezi borsalara göre daha düşük işlem ücretleri sunmalarıdır. Bu, merkeziyetsiz borsaların merkezi bir otorite tarafından yönetilmemesinden kaynaklanmakta, dolayısıyla işlem ücretlerine dair maliyetleri azaltmaktadır.

Ancak merkeziyetsiz borsalar, aynı zamanda daha yüksek riskler taşımaktadır. Kullanıcılar, kendi fonlarının güvenliğinden sorumlu oldukları için dolandırıcılık veya hile gibi durumlarla karşılaşabilirler. Bu nedenle, merkeziyetsiz borsalar kullanılırken dikkatli olunmalı ve fon güvenliği için gerekli önlemler alınmalıdır.

Otomatik Piyasa Yapıcı (AMM) Neden Önemli?

Otomatik piyasa yapıcılar, DeFi ekosisteminin temel taşlarıdır. Herkesin etkin bir şekilde piyasa oluşturmasına yardımcı olurlar. AMM’ler, emir defteri borsalarına göre bazı sınırlamalara sahipse de kripto dünyasına sağladıkları yenilikler kritik öneme sahiptir.

Henüz gelişim aşamasında olan Uniswap, Curve ve PancakeSwap gibi bilinen AMM’lerin tasarımları başarılıdır fakat işlevselliği sınırlı kalmaktadır. Gelecekte daha yenilikçi AMM tasarımlarının ortaya çıkması beklenmektedir. Bu yeni tasarımlar sayesinde işlem ücretlerinin düşmesi, sürecin daha akıcı hale gelmesi ve tüm DeFi kullanıcıları için daha iyi bir likidite sağlanması öngörülmektedir.