Merkeziyetsiz Sosyal Medya: Nostr Nedir ve Nasıl Kullanılır?

Nostr, kullanıcıların merkezi sunuculara bağımlı olmadan, bağımsız bir şekilde işletilen küresel sunuculara katılmalarını sağlayan bir sosyal medya protokolüdür. Bu nedenle “merkeziyetsiz sosyal medya” olarak adlandırılan Nostr, sansüre karşı dayanıklıdır.

Nostr Nedir?

Mastodon’a benzer bir yapıda olan Nostr, kullanıcıların merkezi sunuculara güvenmek yerine bağımsız global sunuculara veya aktarıcılara katılmalarını mümkün kılan bir sosyal medya protokolüdür. NOSTR kısaltması, “Notes and Other Stuff Transmitted by Relays” yani Türkçesi “Aktarıcılar Aracılığıyla Gönderilen Notlar ve Diğer İçerikler” anlamına gelir.

Mastodon’dan farkı olarak, bu protokolde e-posta ve şifre sistemi yerine Bitcoin’e benzer bir açık/özel anahtar yapısı kullanılmaktadır. Şu an için, pek çok sistemin inşa edildiği bu protokol, kullanıcılara Bitcoin Lightning ödemelerini entegre eden Damus gibi merkeziyetsiz ve sansüre direnen çeşitli sosyal medya uygulamaları sunmakta.

Merkeziyetsiz Sosyal Medyanın Özellikleri

• Sansüre karşı dayanıklı: Nostr, sansüre karşı dayanıklıdır çünkü bir sunucu üzerinde kısıtlama olsa bile herkes yeni bir sunucu kurup bu sunucuya içerik gönderebilir.
• Hesaplar yerine anahtar kullanımı: Nostr istemcileri, tıpkı kripto cüzdanları gibi, kullanıcı hesabı oluşturmak için genel ve özel anahtarlar kullanır; e-posta ve şifre sistemi yerine geçer.
• Bitcoin ödemeleri entegrasyonu: Protokol, spam saldırılarını engellemek için Bitcoin ödemeleri kullanma imkanı sunar. Damus gibi istemciler, kullanıcıların Bitcoin Lightning ödemelerini entegre ederek bu özelliği sunmaktadır.
• Hızla popülerlik kazanıyor: Jack Dorsey tarafından da desteklenen Nostr, piyasaya sürülmesinin ardından hızla yaygınlaşıyor ve bu platformda geliştirilen çeşitli uygulamalar, kullanıcıların ilgisini çekiyor.

Nostr Nasıl Çalışır?

Nostr, iki temel bileşenle işler: istemciler ve aktarıcılar. Her Nostr kullanıcısı, örneğin Namus uygulaması gibi bir istemci çalıştırır ve herkes bir aktarıcı kurabilir.

Tüm kripto paralar gibi, hesap erişimi için istemci üzerinden bir genel ve özel anahtar eşleştirmesi yapılır. Genel anahtarlar kullanıcı adlarına benzerken, özel anahtarlar şifrelerle ilişkilidir. Özel anahtarlar gizli tutulmalı ve güvenli bir yerde saklanmalıdır, çünkü şifre sıfırlama imkanı yoktur.

Tweet benzeri bir mesaj yayınlamak için aktarıcılara bağlanır ve özel anahtarınızla bu mesajları imzalarsınız. Bağlandığınız aktarıcı, iletinizin yayımlanmasını sağlar.

NOSTR’daki açık adresler, alıcının açık anahtarı ile şifrelendiği için yalnızca uygun alıcı tarafından çözülebilecek özel mesajlar göndermeyi mümkün kılar.

Merkeziyetsiz Sosyal Medya ve Bitcoin İlişkisi

Merkeziyetsiz bir para birimi olan Bitcoin’in, merkeziyetsiz bir sosyal ağa entegre olması oldukça mantıklıdır. Bu nedenle, Nostr’da istemcilerin Bitcoin ve Lightning ödemelerine entegre edilmesi oldukça basittir.

NOSTR hesapları, kripto cüzdanlarındaki genel/özel anahtar eşlemenin mantığına benzer bir şekilde çalışır. Bu sebeple, kripto alanında deneyimli insanlar, bu merkeziyetsiz platformda hızlı bir şekilde uyum sağlarken, yeni başlayanların uyumu biraz daha zor olabilir. Platformda bulunan istemciler, finansal işlem yapmak isteyen kullanıcılara basit ve izin gerektirmeyen yöntemlerle doğrulanmış eşler aracılığıyla Bitcoin gönderme olanağı sunmaktadır.