Taiko (ZK-EVM L2) Nedir?

Taiko, Ethereum’un temel ilkelerini koruyarak onu ölçeklendirmeyi hedefleyen, tam anlamıyla Ethereum ile uyumlu bir ZK-Rollup protokolüdür. Bu protokol, merkeziyetçilikten uzak durmayı amaçlayarak yüksek ağ hızları ve ölçeklenebilirlik elde etmek için sıfır bilgi kanıtları kullanır.

Taiko Nedir?

Taiko, Sıfır Bilgili Ethereum Sanal Makinesi (ZK-EVM) kullanan merkezi olmayan bir Katman 2 blokzinciri protokolüdür. Ethereum ile tamamen uyumlu ve genel amaçlı bir Zero Knowledge Rollup (ZK-Rollup) olarak tasarlanmıştır.

Taiko’nun başlıca hedefi, merkezi olmayan uygulama (dApp) geliştiricileri ve kullanıcıları için veri açısından verimli ve ölçeklenebilir bir platform sunarak, mevcut dApp’lerinde herhangi bir değişiklik yapmadan Ethereum Layer 1’in (L1) potansiyelinden yararlanmalarını sağlamaktır.

Taiko’nun CEO’su Daniel Wang, protokolle ilgili olarak şunları ifade etmiştir:

“Ethereum’un orijinal yapısına olabildiğince benzer bir ölçeklendirme çözümüne ihtiyaç duyduğumu anladığımda, ekosistemin uzun vadeli sürdürülebilirliğini ve büyümesini düşündüm. Uygunluk ve merkeziyetsizlik, sürekli başarı için kritik unsurlar olarak ön plana çıkıyor. Ethereum’un geleceği için ‘bir kez geliştir, her yerde konuşlandır’ ilkesine kesinlikle inanıyorum.”

ZK Rollups Nedir?

ZK Rollups, zincir dışı işlemleri gerçekleştirerek, bunları bir araya getirerek ve kanıtlayarak veri kullanılabilirliği ile geçerlilik kanıtı doğrulaması için Ethereum’a dayanarak hesaplamayı ölçeklendirir.

Mevcut ZK Rollups’larının en büyük sıkıntısı, EVM’nin genel hesaplama becerilerini tam olarak desteklememeleri; çoğu zaman uygulamaya özel kalmalarıdır. Bu durum, mevcut Ethereum L1 akıllı sözleşmeleri ve dApp’ler ile uyumu zedeler ve yenilikçi deneyimlerin oluşturulmasını zorlaştırır.

ZK Rollups ile Yüksek Hız ve Ölçeklenebilirlik

Taiko, işlem kapasitesini artırmak ve işlem ücretlerini düşürmek için ZK-Rollup teknolojisinden yararlanmaktadır. ZK rollupları, işlemleri doğrulamak için kriptografik kanıtlar kullanarak, onları geleneksel iyimser Rollup’lara göre daha güvenli ve verimli hale getirir.

Daha yüksek hızın yanı sıra, ZK Rollups, Taiko’nun tüm L2 transferlerinin durumunu minimum veri ile tutarak blok doğrulamalarını ve L1’e veri aktarımını basitleştirir. Bu da, Taiko’nun artan kullanıcı ve işlem hacimlerini destekleyebilmesine olanak tanır; dolayısıyla ölçeklenebilir bir blokzinciri arayan geliştiriciler ve kullanıcılar için büyük bir cazibe oluşturur.

Taiko Nasıl Çalışır?

Taiko protokolü tamamen açık kaynaklıdır. Aslında, sadece orijinal GPL lisansını koruyan, en az düzeyde değiştirilmiş bir geth çatalı dışında, çoğunlukla MIT lisansını kullanmaktadır. Projeye dahil olan unsurlar arasında, izinli katılıma açık protokol akıllı sözleşmeleri, L2 düğüm yazılımı ve ZK-EVM devresi bulunmaktadır.

MIT ve GPL lisansları arasındaki temel farklılık, geliştiricilere getirilen kısıtlamalardır. MIT lisansı, yalnızca telif hakkının ve izin bildiriminin korunmasını gerektirerek daha fazla özgürlük sunarken, GPL, tüm projeyi GPL lisansı altında dönüştürmek gibi daha katı kurallar getirmektedir.

Taiko, uyumluluk ve basitliğe öncelik vermek adına MIT lisansını benimsemiştir. Bu sayede diğerlerinin kod tabanlarını kullanması kolaylaşmakta ve işbirliği fırsatları artmaktadır. GPL lisansı artı bir kullanıcı koruması sunabilse de, Taiko kapsayıcılık ve erişilebilirliğe değer vererek şeffaflığı sürdürmeyi ve kullanıcı özgürlüğünü temin etmeyi hedefler.