Proof of Authority (PoA) Nedir?

Proof of Authority, özel blockchain ağları için etkili ve pratik bir çözüm sunan, itibara dayalı bir konsensüs algoritmasıdır. Kısaca PoA olarak bilinir ve Türkçe’de “yetki ispatı” anlamına gelir.

Proof of Authority (Yetki İspatı) Nedir?

Proof of Authority (PoA) konsepti, Ethereum’un kurucu ortaklarından Gavin Wood tarafından geliştirilmiştir. Bu protokolde, blokzincirindeki işlem bloklarını doğrulayan kullanıcılar, kripto varlıkları kullanarak işlem gerçekleştirmek yerine kimlikleri ve itibarları üzerinden işlem doğrulama yaparlar.

PoA algoritması, kimlik bilgilerinin değerini paylaşıp, doğrulayıcıların varlıklar yerine itibarlarını “stake” ettiği bir sistem sunar. Bu nedenle, PoA tabanlı blockchainler, güvenilir birimler olarak özel olarak seçilen doğrulayıcı düğümleri tarafından korunur.

Yetki İspatı modeli, sınırlı sayıda blok doğrulayıcısına dayanarak ölçeklenebilirliği artırır. Bloklar ve işlemler, sistemin yöneticileri olan onaylı katılımcılar tarafından doğrulanır.

PoA algoritması çeşitli senaryolarda uygulanabilmekte ve özellikle lojistik alanında oldukça değerli bir çözüm olarak değerlendirilmektedir. Örneğin, tedarik zinciri yönetiminde PoA etkili bir alternatif olarak öne çıkmaktadır.

PoA Ne İşe Yarar?

PoA modeli, firmaların blockchain teknolojisinden yararlanırken gizliliklerini korumalarına olanak tanır. Microsoft Azure da PoA’nın uygulandığı bir başka örnektir. Azure platformu, madencilik gerektirmediği için ether ‘gas’ gibi yerel bir para birimine ihtiyaç duymayan özel ağlar için çözümler sunmaktadır.

Proof of Authority Şartları

Koşullar sistemden sisteme değişiklik gösterebilir, fakat PoA konsensüs algoritması genellikle şu şartlara bağlıdır:

• Geçerli ve güvenilir kimlikler: Doğrulayıcıların gerçek kimliklerini kanıtlaması gerekmektedir.
• Doğrulayıcı olma zorluğu: Adaylar, para yatırmaya ve itibarlarını ortaya koymaya istekli olmalıdır. Bu, sürecin zorluğunun şüpheli adayların seçilmesini engellemesi ve uzun vadeli taahhüt sağlaması açısından önemlidir.
• Doğrulayıcı onayı için bir standart: Doğrulayıcıların seçim yöntemi, tüm adaylar için eşit olmalıdır.

İtibar mekanizması, doğrulayıcıların kimliklerinin net bir şekilde tanınmasına dayanır. Bu süreç kolay ya da hemen vazgeçilebilecek bir süreç değildir; ayrıca kötü niyetli kişileri dışlamak için de tasarlanmalıdır. Tüm doğrulayıcıların aynı işlemlerden geçmesi, sistemin bütünlüğü ve güvenilirliği açısından kritik öneme sahiptir.

PoA Avantajları ve Dezavantajları Nelerdir?

PoW, PoS veya PoA mekanizmalarının kendine özgü avantajları ve dezavantajları bulunmaktadır. Kripto para topluluğu merkeziyetsizliğe büyük önem vermektedir. Bununla birlikte, PoA’nın bir konsensüs mekanizması olarak yüksek işlem hızları ve ölçeklenebilirlik sağlamak için merkeziyetsizlikten taviz verdiği bilinmektedir. PoA’nın doğasındaki özellikler, blockchainlerin mevcut çalışma prensipleriyle çelişebilir. Ancak, PoA ilginç bir yaklaşım sunarak özel blockchain uygulamaları için uygun bir çözüm olarak dikkate alınmalıdır.

PoA mekanizmasının merkeziyetsizlikten vazgeçtiği yönünde bir algı söz konusudur. Bu durum, bu konsensüs algoritmasının yalnızca merkezi sistemleri daha verimli hale getirme çabası olduğu düşünülebilir. Bu özellik, PoA’yı lojistik ihtiyaçları olan büyük şirketler için cazip bir alternatif haline getirirken, kripto para alanında bazı kuşkular doğurabilir. PoA sistemleri yüksek işlem hızlarına sahiptir, fakat sansür ve kara listeyle alma gibi durumların kolayca gerçekleşebilmesi, değişmezlik ilkesini sorgulatabilir. Bu özellik, Proof of Authority’nın dezavantajlarından biridir.

PoA doğrulayıcılarının kimlikleri herkes tarafından görünür durumdadır. Bu durum, mekanizmanın eleştirilen dezavantajları arasında yer alır. Ancak bu durumu savunanlar, yalnızca bu pozisyona uygun tanınmış bireylerin doğrulayıcı olma çabasında bulunduğunu belirtmektedir. Buna rağmen, doğrulayıcı kimliklerinin bilinirliği, üçüncü parti manipülasyonu riskini de barındırmaktadır. Örneğin, bir rakip, PoA tabanlı bir ağa zarar vermek isterse, sistemin içinde tehlikeye sokmak için bu tanınmış doğrulayıcıları etik dışı davranmaya yönlendirebilir.